Niepewność pomiaru, zasady szacowania typ A i B oraz wynik wzorcowania, niepewność rozszerzona w teorii i praktyczne podejście. Laboratorium wzorcujące i pomiarowe oraz świadectwo wzorcowania zawierające oszacowaną wartość niepewności, program komputerowy i szkolenia metrologiczne.
Publikacje z Metrologii
Niepewność jako nieodzowna część wyniku pomiaru.
W życiu codziennym o niepewności mówimy wtedy, gdy nie jesteśmy pewni czegoś, np. prawdziwości jakiś faktów lub zdarzeń. Niepewność często oznacza sytuację, w której określone i znane działania mogą owocować bardzo różnymi skutkami, zależnymi od tego jaki przebieg będą miały skorelowane z tymi działaniami zdarzenia. Dlatego też niepewności często towarzyszy stan wahania i związane z nim trudności decyzyjne.
Załóżmy jednak, że znamy wartość tej niepewności, mało tego, mamy ją podaną w postaci ilościowej oraz wiemy jak bardzo wiarygodna jest jej wartość, czyli znamy jej poziom ufności, lub inaczej prawdopodobieństwo objęcia. Najprościej mówiąc, znamy obszar w którym „na pewno” lub „prawie na pewno” zmieści się to czego dokładnie nie znamy i nie jesteśmy pewni, czyli wynik. W metrologii, właśnie ten obszar nazywany jest niepewnością pomiaru.
Wynik pomiaru jest zawsze mniej lub bardziej dokładnym przybliżeniem prawdziwej wartości wielkości mierzonej, na którego dokładność wpływają takie czynnik jak:
- niedoskonałość zmysłów człowieka, w tym przypadku osoby wykonującej pomiar, np. jej percepcja wzrokowa w danym momencie, umiejętności wykonywania operacji opisanych np. w instrukcjach wzorcowania, doświadczenie i świadomość interpretowania rezultatów wykonanych działań,
- niedoskonałość przyrządów pomiarowych, które to tworzą ograniczenia związane z możliwościami pomiarowymi tych urządzeń poprzez ich np. niedokładność, występowanie dryftu, skończoną rozdzielczość lub próg ich pobudliwości,
- niestabilność warunków środowiskowych, np. zmienność temperatury, występowanie jej gradientu w pomieszczeniu laboratorium,
- różnice temperatur wzorca i przyrządu wzorcowanego w momencie wykonywania pomiarów, np. przez skrócenie czasu ich wyrównywania lub przez występowanie dużej bezwładności termicznej jednego z przyrządów,
- jakość wyników kalibracji wzorca lub przyrządu kontrolnego w ramach zapewnienia spójności pomiarowej,
- rozrzut wyników kolejnych pomiarów, uzyskanych podczas obserwacji wskazań powtarzanych w warunkach pozornie identycznych – w tym przypadku jednak mamy do czynienia z czynnikiem zależnym, ponieważ wcześniej wymienione czynniki mogą wpływać i stanowić znaczącą cześć rozrzutu wskazań,
- oraz nieskończonej ilości wszelkich innych czynników wpływających na wynik pomiaru, począwszy od np. wibracji i drgań pochodzących ze środowiska zewnętrznego laboratorium, występowania silnych fal elektromagnetycznych, lub też wpływu światła, poprzez samą niedoskonałość metody pomiarowej, a skończywszy na przybliżeniach i zaokrągleniach stosowanych w takcie operacji statystycznych i matematycznych.
Wyżej wymienione czynniki, stanowią tylko niektóre z częściej identyfikowanych i opisywanych źródeł niepewności, których to w realnych świecie występuje nieskończenie wiele. W tym miejscu należy przypomnieć, że dokładna znajomość wartości wielkości mierzonej wymaga właśnie tej nieskończonej ilości informacji. Zatem możemy pozwolić sobie na uogólnienie, twierdząc że niepewność wyniku pomiaru stara się odzwierciedlić brak dokładnej znajomości wartości wielkości mierzonej.
Tak więc, otrzymując wynik pomiaru określonej wielkości, musimy koniecznie dostać ilościową informację o jakości wykonanych pomiarów, o dokładności z jaką uzyskano ich rezultaty. Informacja ta, nazywana niepewnością pomiaru, ma na pomóc w ocenie wiarygodności otrzymanego wyniku.
start
